سفارش تبلیغ
صبا ویژن

اقلیم شناسی دربرنامه ریزی محیطی

 

جدی شدن بحران آب در مناطق مرکزی، شرق و جنوب کشور



مهاجرت 50 میلیون ایرانی تا 25 سال آینده


خشکسالی در مناطق مرکزی، شرق و جنوب کشور جولان می‌دهد. جدیدترین آمارهای وزارت نیرو حاکی از آن است که در استان‌های فارس، خراسان‌جنوبی و اصفهان نه‌تنها سفره‌های زیرزمینی آب تهی شده‌اند که ذخایر سدها نیز کاهش 25 تا 50‌درصدی را نسبت به ‌سال گذشته تجربه می‌کنند  . این موضوع در حالی رخ می‌دهد که تازه‌ترین گزارش‌ها نشان می‌دهد حجم آب زاینده‌رود اصفهان به 50‌درصد‌ سال گذشته کاهش داشته و در حال حاضر ذخیره مخزن آب زاینده‌رود تنها 200‌میلیون مترمکعب آب دارد.

 ازطرفی افزایش هشداردهنده نرخ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران که این رقم از 17 سانتیمتر در ‌سال 84 تقریبا به دو‌برابر رسیده است. یعنی تمدن کشور در مناطق مرکزی و جنوب کشور در معرض تهدید است و تنها دامنه شمالی البرز از خشکسالی مصون مانده است.

بحران آب در ایران به دلیل متفاوت بودن اقلیم و عدم توازن در بارندگی‌ها در تمام استان‌های کشور یکسان نیست؛ به‌گونه‌ای‌که شرایط آبی برخی استان‌ها مساعد و شرایط برخی دیگر وخیم است.در حال حاضر سه سد کشور واقع در استان‌های اصفهان، فارس و خراسان رضوی وضع بحرانی دارند؛ به‌ طوری‌که در ‌سال آبی جاری ورودی آب سد زاینده‌رود در استان اصفهان با کاهش 50‌درصدی و سدهای درودزن در فارس و سد دوستی در خراسان رضوی با کاهش 25‌درصدی روبه‌رو است. همچنین می‌توان گفت که میزان ورودی آب در سد کرخه حوزه خلیج‌فارس که در گذشته بحرانی‌ترین سد بود، امسال به دلیل افزایش بارندگی‌ها و توزیع نامناسب آن 500‌درصد افزایش داشته است.

 این موضوع در حالی رخ می‌دهد که کمبود آب در حوضه زاینده‌رود نزدیک به یک‌میلیارد مترمکعب در‌ سال است. در حال حاضر ذخیره آب در مخزن سد زاینده‌رود حدود 200‌میلیون مترمکعب است و بیش از یک‌میلیارد مترمکعب حجم سد خالی است؛ حجم سد زاینده‌رود نسبت به زمان مشابه در ‌سال گذشته حدود 50‌درصد کاهش داشته است.

در استان البرز با وجود این‌که سدهای این استان در ‌سال جاری به لحاظ منابع آبی در وضع مناسبی قرار دارند، سفره‌های زیرزمینی استان تهی از آب شده‌اند. ظرفیت آبی سد کرج 85درصد است که نسبت به مدت مشابه‌ سال گذشته افزایش 4درصدی را نشان می‌دهد.

77درصد ظرفیت سد طالقان نیز پر از آب است که نسبت به مدت مشابه ‌سال گذشته 63‌درصد افزایش داشته است. از ابتدای ‌سال آبی 94 تاکنون مجموع بارش‌های استان البرز 437,1 میلی لیتر بود که این میزان بارندگی در مقایسه با مدت مشابه‌ سال گذشته، افزایش 23درصدی را نشان می‌دهد؛ البته وضع منابع سفره‌های زیرزمینی همچنان با بحران کم‌آبی مواجه است و بارندگی‌های سال‌جاری فقط سد‌ها را تا حدودی پر آب کرد.

اگر وضع فعلی مصرف آب در بخش کشاورزی ادامه داشته باشد در کمتر از 25‌سال دیگر شرق و جنوب کشور کاملا خالی از سکنه خواهد شد. و اگر فکری برای بحران آب نکنیم 25‌سال دیگر، باید 50‌میلیون ایرانی از کشور مهاجرت کنند و مهاجرت تبعات وحشتناکی دارد تا جایی که شاید چیزی به نام ایران دیگر وجود نداشته باشد.

وقتی سفره‌های زیرزمینی خشک می‌شود، طبقات خاک نشست می‌کند و محل ذخیره آب از بین می‌رود. از این‌رو، اگر بارندگی 10 برابر قبل هم شود باز آب روی سطح زمین جاری می‌شود و نمی‌تواند به داخل خاک نفوذ کند. جالب اینجاست که مسئولان هنوز بحران را درک نکرده‌اند و برنامه ششمی که ارایه شده است دلیل محکمی برای این ادعاست.ابتدا باید 30‌میلیارد مترمکعب از مصرف آب را با عزمی قاطع کاهش دهیم، بعد هم روی افزایش بهره‌وری سرمایه‌گذاری کنیم. این 30‌میلیارد باید طی امسال و ‌سال آینده در بخش کشاورزی که 95‌درصد آب کشور را در اختیار دارد، اعمال شود.یعنی حق‌ آب از کشاورزان خریده شود.