اثر انسو بر کشور ایران
در پدیده انسو تغییرات فشار هوا و وقوع شاخص بالا یا پایین نوسان جنوبی نسبت به رویداد النینو و لانینا تقدم زمانی دارد و نیز اینکه مرحله لانینا و ناهنجاری سطح آب اقیانوس نهایتا به رخداد النینو منجر می شود. در مرحله شاخص بالا و وقوع لانینا در استرالیای شمالی و جنوب شرقی آسیا بارش های زیادی اتفاق می افتد و برعکس، در حوالی جنوب خاورمیانه و دریای عرب (میان شبه جزیره عربستان و هند، در جنوب دریای عمان) هوا حالت فرونشینی دارد و پرفشارهای جنب حاره در این قسمت تقویت شده و به صورت نصف النهاری گسترش می یابد که از حوالی متقابلا در دوره شاخص پایین و پدیده النینو در استرالیای شمالی و جنوب شرق آسیا بارش به شدت استوا تا ناحیه رو به قطب کمربند پرفشار جنب حاره کشیده می شود.کاهش یافته و جریان هوا در جنوب خاور میانه و جنوب غرب آسیا از افزایش برخوردار بوده و احتمالا کم فشار سودانی و دریای سرخ نسبت به متوسط قوی تر بوده و انتقال دهنده انرژی و رطوبت عرض های استوایی به سمت عرض های میانه و بالا است. در مقیاس نصف النهاری وقتی کم فشار درون حاره ای در شرق آرام به دلیل فرآیند النینو گسترش یافت؛ پرفشار جنب حارهای موازی با آن به طرفین رانده شده و کمربند پرفشارهای جنب حاره ای به سمت قطبین سوق می یابد. به دنبال این ساز و کار، سیستم پرفشار جنب حاره در نیمکره شرقی به سمت استوا عقب نشسته و در مقابل، کمربند بادهای غربی و امواج آن به طرف استوا پیشروی می کند و در خاورمیانه و ایران (با شدت و ضعف) دوره مرطوب تری آغاز می شود.
در وضعیت لانینا پرفشارهای موجود در نیمکره غربی به ویژه در امتداد نصف النهار 90 درجه غربی قوی تر است. در این شرایط کم فشار درون حارهای ضعیف و پرفشار جنب حاره به سمت استوا سوق یافته و متقابلا در نیمکره مقابل پرفشارهای مذکور به دلیل تقویت نسبی کم فشار اخیر به سمت قطب کشیده میشوند و در خاورمیانه و ایران وقوع خشکسالیها، فراوانی نسبتا بیشتری می یابد. البته این نکته را باید پذیرفت؛ که برخی از مراحل شاخص پایین (النینوی سال 1972-1973) در کشور مقارن با خشکسالی بوده است؛ که در این مورد تغییرات در هم بافته الگوهای جهانی و سینوپتیکی نیز مؤثر می باشد.
خلاصه نتایج اثر انسو بر کشور ایران
خلاصه نتیجه تحقیقات انجام شده در داخل کشور پس از بررسی طیف نسبتا وسیعی از تحقیقات انجام شده در مورد تأثیر پدیده انسو بر اقلیم و آب و هوای کشور ایران می توان نکات زیر را احصا کرد:
1. پدیده دورپیوند انسو و فازهای مختلف آن (النینو و لانینا) بر آب و هوای کشور ایران (میزان بارش ها و دما) مؤثر است،
2. آثار پدیده انسو بر آب وهوای کشور ایران با تأخیر زمانی نسبت به اصل پدیده در کشور ظاهر می گردد،
3. به طور کلی می توان گفت که النینو (فاز گرم انسو) باعث افزایش بارش ها و لانینا (فاز سرد انسو) باعث کاهش بارش ها در کشور ایران می شود،
4. پدیده انسو در کشور ایران بارش های پاییزی را بیشتر از بارش های زمستانی تحت الشعاع قرار می دهد،
5. النینو باعث افزایش بارش های پاییزی (و به طور ضعیف تر، بارش های زمستانی) و لانینو نیز باعث کاهش بارش های پاییزی (و به طور ضعیف تر، بارش های زمستانی می گردد،
6. اثر پدیده های انسو با درجات مختلف در نقاط مختلف کشور ظاهر می گردد،
7. در مورد پیش بینی آثار پدیده انسو بر کشور ایران، عدم قطعیت ها در مورد پیش بینی دما نسبت به پیش بینی بارش بیشتر است،
8. در بررسی اثر پدیده انسو بر اقلیم و آب و هوای کشور ایران، باید آثار متقابل این پدیده با دیگر پدیده های دورپیوند را نیز مدنظر قرار داد.
نتیجه گیری
پدیده های دور پیوند اقلیمی که با دوره تناوب های متغیر در سطح کره زمین اتفاق می افتند، آب وهوای مناطق مختلف سطح کره زمین را تحت الشعاع قرار می دهند. از جمله این پدیده ها پدیده انسو می باشد که خود شامل فازهای النینو و لانیناست. مناطقی از کره زمین به طور حتم و به شدت تحت تأثیر این پدیده قرار می گیرد. از جمله این مناطق می توان به جنوب شرقی آسیا و استرالیا اشاره کرد. واضح است که هر چه شدت پدیده انسو بیشتر باشد، وسعت و منطقه اثر آن نیز افزایش می یابد. در مورد اثر پدیده آنسو بر اقلیم و آب وهوای مناطق مختلف کره زمین تحقیقات زیادی انجام شده است و محققین سعی بر این داشته اند که از پدیده انسو و شدت آن، آب وهوای مناطق مختلف را پیش بینی کنند. به همین منظور شاخص های مختلفی برای کمی سازی شدت انسو توسعه داده شده است و بیشتر تحقیقات مذکور برمبنای ارتباط آماری بین این شاخصها و پارامترهای هواشناسی منطقه هدف می باشد.
کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی اش نسبت به مناطقی مانند جنوب شرقی آسیا، کمتر از پدیده انسو متأثر می گردد و شاید بتوان عنوان کرد که انسو با شدت بیشتری کشور ایران را تحت تأثیر قرار می دهد. در این زمینه نیز تحقیقات زیادی در داخل کشور صورت گرفته است که بعضی اثر آنسو بر میزان بارش و دمای کل کشور و بعضی دیگر این اثر را به صورت محلی در کشور مورد بررسی قرار داده اند. مهمترین موردی را که تقریبا تمام تحقیقات انجام شده در داخل کشور بر آن اتفاق نظر دارند، این است که النینو (فاز گرم انسو) باعث افزایش بارش ها در کشور و لانینا (فاز سرد انسو) باعث کاهش بارش ها در کشور می گردد و افزایش و کاهش یاد شده عمدتا در فصل پاییز در کشور اتفاق می افتد.
با بررسی نتایج تحقیقات انجام شده در کشور می توان این نکته را عنوان کرد که در مورد اثر پدیده انسو بر دمای کشور، عدم قطعیت های بیشتری نسبت به میزان بارش وجود دارد. براساس پیش بینی سازمان های بین المللی سال 2015 سال وقوع پدیده النینو با شدتی بسیار بیشتر نسبت به النینوهای سال های گذشته خواهد بود. بر این اساس می توان انتظار داشت که بارش های بیشتری در کشور در فصل سرد، عمدتأ فصل پاییز، نسبت به سال های گذشته به وقوع بپیوندد. البته لازم به ذکر است که پیش بینی اثر النینوی سال 2015 بر کشور توسط دستگاه های مختلف اجرایی کشور نیز صورت گرفته است که این پیش بینی ها در مواردی مشابه و در مواردی نیز با هم متفاوت است. پیش بینی های مذکور اثر این النینو را بر میزان بارش در فصل سرد سال جاری در کشور به صورت افزایشی بررسی نموده و در این مورد با هم مشابهت دارند ولی این پیش بینی ها در مورد دما نتایج متفاوتی را ارائه می دهند. شایان ذکر است که با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور ایران، اثرهای متقابل پدیده های دور پیوند بر یکدیگر و همچنین اثر پیچیده و غیرخطی این پدیده ها بر آب وهوای کشور، پیش بینی دقیق اثر آنها روی کشور با میزان پیشرفت علم و فناوری کنونی امکان پذیر نبوده و نتایج متناقض پیش بینی ها و تحقیقات در این زمینه نیز از این علت ناشی می شود.