منطقه ارسباران نقطه تلاقی رشته کوههای البرز و زاگرس و قرار گرفتن مبدا رشته کوههای مرکزی ایران دراین خطه همراه با برخورداری از تاثیر چهار اقلیم، تنوع و غنای زیادی را در ساختار گیاهی و جانوری آنفراهم کرده است. اکوسیستم ارسباران باویژگیهای منحصر به فرد خود مجموعهای از عناصرهیرکانی و قفقازی و عناصر سایر مناطق گیاهی کشور محسوب میشود که علاوه بر تنوع بزرگ گیاهی، عمدهترین گونههای پستانداران و پرندگان حمایت شده یاکمیاب را نیز در چتر حمایت خود دارد. تودههایکوهستانی آرارات در مناطق شمالی آذربایجان شرقی، نفوذ گستردهای دارد و قوچ و میش ارمنی از شاخصترین عناصر این مجموعه است.
منطقه حفاظت شده ارسباران بهعنوان یکی از زیستبومهای ثبت شده در یونسکو ازجمله جاذبههای گردشگری طبیعت (اکوتوریسم) درشهرستان کلیبر همه ساله مورد اقبال شمار زیادی ازگردشگران داخلی و خارجی است. ارسباران که درگذشتهای نه چندان دور به محدوده وسیعی از کناره رودارس حد فاصل جلفا تا مغان و بلندیهای سبلان، بز قوش و سهند اطلاق میشد، اکنون به دلایل متعدد از قبیل تخریب عرصههای منحصر بهفرد جنگلی بهمرزهای شهرستانهای کلیبر و اهر محدود میشود. این منطقه حفاظت شده با وسعت 80 هزار و 654هکتار درشمال غربی آذربایجان شرقی بین سه رودخانه مهم ارسدر شمال، (ایلگنهچای) در غرب و کلیبرچای درشرق واقع شده و از جنوب به ارتفاعات (سایگرام) متصل است. ارسباران به دلیل وجود گونههای گیاهی و جانوری کمیاب، چشماندازهای بکر و وسیع و شکنندگی و آسیبپذیری بالای خود در سالهای 50 و 52شمسی ابتدا به عنوان منطقه ممنوعه و سپس منطقه حفاظت شده اعلام شد.
این منطقه به دلیل برخورداریازطبیعت دلانگیز و زیباییهای طبیعی، زیستگاه یکی ازنادرترین پرندگان جهان به نام (قره خروس) به شمار میرود. از همینرو، سازمان یونسکو 29سال قبل منطقه حفاظت شده ارسباران را به عنوان ذخیرهگاه زیستکره درفهرست مناطق با ارزش طبیعی جهان ثبت کرد و در ردیف یکی از نه ذخیرهگاه زیستکره کشور به شبکه ذخیرهگاههای زیستکره افزود.
پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده ارسباران که متناسب با تغییر فصول سال، زیبایی ویژه به طبیعت منطقه میدهد. درواقع از دیگر زیباییهای مسحورکننده این منطقه، تغییر دایمی مناظر و جایگزینی مناسب و متناوب چشماندازهای مرتعی و جنگلی در سراسر سطح منطقه است. انواع گوناگونی از مجموعههای علفی و درختچهای، جوامع مختلف جنگلهای خزانکننده، بیشهزارهای خزانکننده هیرکانی همراه با مجموعهدرختهای خزاندار و سوزنی برگ، علفزارهای استپی و مراتع ییلاقی در ارسباران یافت میشود. در این میان جنگلهای بلوط ممرزبه همراه گونههایی چونکیکم، سماق،زرشک، انار وحشی، سیب و گلابی وحشی، معرف مناطق جنگلی متراکم با اقلیم مرطوب، حکایت از غنای جنگلی این منطقه میکنند. بر اساس آمارهای موجود تاکنون یکهزار و 300 گونه گیاهی در منطقه حفاظت شده ارسباران شناسایی شده است.
منبع: روزنامه اطلاعات